เมนู

5. ปญฺญาสุตฺตวณฺณนา

[25] ปญฺจเม ยโตติ ยสฺมิํ กาเลฯ สุปริจิตํ โหตีติ สุฏฺฐุ อุปจิตํ สุวฑฺฒิตํ โหติฯ กลฺลํ วจนายาติ ยุตฺตํ วตฺตุํฯ วีตราคนฺติ วิคตราคํฯ อสราคธมฺมนฺติ น สรชฺชนสภาวํฯ อนาวตฺติธมฺมนฺติ อนาวตฺตนสภาวํ อนิพฺพตฺตารหํ, อปฺปฏิสนฺธิกภาเวเนว นิรุชฺฌนสภาวนฺติ อตฺโถฯ อิมสฺมิํ สุตฺเต ขีณาสโวว กถิโตฯ

6. สิลายูปสุตฺตวณฺณนา

[26] ฉฏฺเฐ จนฺทิกาปุตฺโตติ มาตุ นามวเสน ปญฺญาโต จนฺทิกาปุตฺตตฺเถโรฯ เจตสา จิตฺตํ โหตีติ จิตฺตวารปริยาเยน จิตฺตวารปริยาโย จิโต วฑฺฒิโต โหติฯ เจตสา จิตฺตํ สุปริจิตนฺติ จิตฺตวารปริยาเยน จิตฺตวารปริยาโย อุปรูปริ สุจิโต สุวฑฺฒิโต โหติฯ เนวสฺส จิตฺตํ ปริยาทิยนฺตีติ ตานิ อารมฺมณานิ ตสฺส ขีณาสวสฺส จิตฺตุปฺปาทํ คเหตฺวา เขเปตฺวา ฐาตุํ น สกฺโกนฺติฯ อมิสฺสีกตนฺติ ตานิ อารมฺมณานิ อนลฺลีนตฺตา เตหิ อมิสฺสีกตํฯ อาเนญฺชปฺปตฺตนฺติ อนิญฺชนภาวํ นิปฺผนฺทนภาวํ ปตฺตํฯ

สิลายูโปติ สิลาถมฺโภฯ โสฬสกุกฺกุโกติ ทีฆโต โสฬสหตฺโถฯ เหฏฺฐาเนมงฺคมาติ อาวาฏสฺส เหฏฺฐาคตาฯ อุปริ เนมสฺสาติ อุปริ อาวาฏสฺสฯ สุนิขาตตฺตาติ อยมุสเลหิ โกฏฺเฏตฺวา โกฏฺเฏตฺวา สุฏฺฐุ นิขาตตฺตาฯ เอวเมว โขติ เอตฺถ สิลายูโป วิย ขีณาสโว ทฏฺฐพฺโพ, มหาวาตา วิย ฉสุ ทฺวาเรสุ อุปฺปชฺชนกา กิเลสา, จตูหิ ทิสาหิ อาคนฺตฺวา วาตานํ สิลายูปํ จาเลตุํ อสมตฺถภาโว วิย ฉสุ ทฺวาเรสุ อุปฺปชฺชนกกิเลสานํ ขีณาสวสฺส จิตฺตํ จาเลตุํ อสมตฺถภาโว เวทิตพฺโพฯ อิมสฺมิมฺปิ สุตฺเต ขีณาสโวว กถิโตฯ

7-8. เวรสุตฺตทฺวยวณฺณนา

[27-28] สตฺตเม ภยํ เวรํ ปสวตีติ จิตฺตุตฺราสภยญฺจ ปุคฺคลเวรญฺจ ปฏิลภติฯ เจตสิกนฺติ จิตฺตนิสฺสิตํฯ ทุกฺขนฺติ กายวตฺถุกํฯ โทมนสฺสนฺติ ปฏิฆสมฺปยุตฺตทุกฺขํฯ อิมสฺมิํ สุตฺเต โสตาปตฺติมคฺโค กถิโตฯ อฏฺฐมํ ภิกฺขุสงฺฆสฺส กถิตํ, อิมสฺมิํ ปน โสตาปนฺโนว กถิโตติ วุตฺตํฯ

9. อาฆาตวตฺถุสุตฺตวณฺณนา

[29] นวเม อาฆาตวตฺถูนีติ อาฆาตการณานิฯ อาฆาตํ พนฺธตีติ โกปํ พนฺธติ อุปฺปาเทติฯ

10-11. อาฆาตปฏิวินยสุตฺตาทิวณฺณนา

[30-31] ทสเม อาฆาตปฏิวินยาติ อาฆาตสฺส ปฏิวินยการณานิฯ ตํ กุเตตฺถ ลพฺภาติ ‘‘ตํ อนตฺถจรณํ มา อโหสี’’ติ เอตสฺมิํ ปุคฺคเล กุโต ลพฺภา, เกน การเณน สกฺกา ลทฺธุํ, ‘‘ปโร นาม ปรสฺส อตฺตโน จิตฺตรุจิยา อนตฺถํ กโรตี’’ติ เอวํ จินฺเตตฺวา อาฆาตํ ปฏิวิเนติฯ อถ วา สจาหํ โกปํ กเรยฺยํ, ตํ โกปกรณํ เอตฺถ ปุคฺคเล กุโต ลพฺภา, เกน การเณน ลทฺธพฺพนฺติ อตฺโถฯ กุโต ลาภาติปิ ปาโฐฯ สจาหํ เอตฺถ โกปํ กเรยฺยํ, ตสฺมิํ เม โกปกรเณ กุโต ลาภา ลาภา, นาม เก สิยุนฺติ อตฺโถฯ อิมสฺมิญฺจ อตฺเถ นฺติ นิปาตมตฺตเมว โหติฯ เอกาทสเม อนุปุพฺพนิโรธาติ อนุปฏิปาฏินิโรธาฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

สตฺตาวาสวคฺโค ตติโยฯ